Relatos para Palabras con Fondo

[Palabras con Fondo é un fermoso libro, un libro con "conciencia", tal e como está subtitulado "Un compromiso dos escritores de Galicia coa cooperación e a solidariedade internacional". ¡Mercádeo! Paga á pena.

Iniciativas e accións como as do "Fondo galego de Cooperación e Solidariedade", son necesarias, necesarias para a conciencia da xente, necesaria para a praxe real. Como di o seu Presidente, José Luís Méndez López, no limiar: "Trátase de levar adiante iniciativas globais e indiscriminadas, pero tamén de promover outras de carácter selectivo, conscientes de que non todo depende do compromiso dunhas determinadas Corporacións, persoas ou partidos, senón tamén do nivel de conciencia social e da disposición crítica do conxunto da cidadanía". E, como perfectamente subliñaba con anterioridade o Director Xeral de Caixa Galicia que apoiou esta iniciativa dende a súa parcela de "Obra Social": "Tódalas accións que promovan uns valores e unha ética de solidariedade e cooperación,e que persigan unha sensibilidade da sociedade neles, merecen ser apoiadas" (…) "Erradica-la pobreza do mundo non é só unha obriga moral : é unha posibilidade real".

A destacar tamén a amabilidade e pre/ocupación de Xulio Ríos, a colaboración do IGADI (www.igadi.org) e, de novo, a gran altura dos autores que aparecen no libro, grandes escritores, e, sobre todo, homes e mulleres comprometidos. Por certo, a cada un tocábanos unha letra e a min tocoume o "T". A miña colaboración desinteresada, como todas, no sentido económico da palabra, comezou así pois, co "T" de "Traballar".]

TRABALLAR

Traballar é a esencia do ser humano. Claro, Marx, tal e como ti o tiñas na cabeza podería chegar a entendelo. Pero agora, aquí, rodeado de mortos de fame de mortas en vida de lama enferma de ouriños mesturados con sangue podrecida, rodeado deste enorme cacho de mundo, esencia, ser humano, son palabras que non teño o luxo de poder atesourar moi a miúdo nas neuronas cansas.

Traballo. ¿Por que cheguei aquí? ¿Como e cando deixei toda aquela teoría baleira? ¿Como, cando, por que abandonei a vida aparentemente limpa e clara da comida diaria tan quente, da nómina con extras, dos paseos polos parques de cemento e árbores inexpresivos, do pan aos patos perdidos?

Lembro entre brumas ao cómico rindo na tele, facendo mil caralladas, lembro que eu non ría. Lembro aquela película de aventuras e efectos especiais hollywood ao grande, os ouhs da xente, eu calaba. Lembro aqueles mitins na época de eleccións, si, lembro que rin un pouco naqueles dous que tan ben mentían.

Creo que foi a partir de entón que comecei a ter aquela suor. Suaba. Suaba frío, suor de pánico, de quen está a perder o norte, o sentido da vida, a escasa harmonía.

O apartamento coqueto resultábame agora noxento, baleiro cheo de tantas cousas supostamente bonitas, caras. Caro e baleiro. Por iso merquei aquel mono. Extravagancia de perdido. Pode ser. Pero eu víame nos seus ollos e el fitaba a súa vista nos meus e semellabamos unha parella escrutando un pasado en común.

Paseaba con el polas rúas da cidade, a xente miraba, os coches pitaban. Risos fáciles. Cando ía á oficina el quedaba no apartamento mirando a tele. E eu non daba explicacións, nin tan sequera á subdirectora que tan interesada estaba na miña mascota. Eu traballaba maquinal e roto.

Cando volvía, alí estaba el. Volvía a cabeza cando me escoitaba entrar, e de novo cruzabamos as miradas. De seguido el retornaba á súa obsesiva visión da pantalla. E foi así como comezamos a ver a tele xuntos. E foi así, que o mono comezou a amosar xestos de aprobación ou desaprobación ante o que vía. E foi así como se fixo dono do mando a distancia e teimaba en poñer sempre aquelas salvaxes imaxes dos inocentes morrendo cada día nun sitio preciso ou impreciso de África, acoitelados, soterrados en vida, e aquelas das empapadas meniñas de Centroamérica, as súas lindas e tristes caras e o mono meneaba a cabeza, anoxado e sons guturais, e máis miseria inhumana, as mulleres degoladas nun Oriente que agarda a redención divina, as mulleres maltratadas, violadas, esnaquizadas nun Occidente que mira ao ceo dun deus bendito, e o mono, hábil mono, endiañado amado mono, preme o botón do mando e alá imos ao canal da bolsa, fantástica televisión satélite, e ves aquelas frechas subindo e baixando, e todos aqueles gráficos con liñas crebadas, o xogo virtual dos cartos que teñen os que mercan a roupa do canal estilo, os de millonarios concursos, os que lle dan á pelota no partido codificado nun domingo amargo, eu, eu, eu podo ver o partido en aberto porque teño cartos, mono, mono, teño cartos e estou morto de traballar, traballar como unha máquina do inferno, estou morto de tanto que me ensinas morte inútil, non, non máis, iso lle dicía, iso lle berraba e el asentía e calaba asentía e calaba e apagou a tele, pousou o mando no chan, abriu a porta do apartamento e marchou.

Non podo precisar cantos días chorei, cantos días tremín. A dor sempre é imprecisa, subxectiva, pero é dor. O silencio cubría todo menos a miña parva cabeza. Non son valente, pero era morrer así ou doutro xeito. Optei por doutro xeito.

A liquidación polos anos na empresa. Liquidación. Se nos detiveramos nas palabras non necesitariamos monos que veñan á casa para que vexamos o mundo en caixas de cores.

Aeroporto. Calquera destino, porque en todos está o que buscas. O sufrimento inxusto de quen non fixo nada máis e nada menos que nacer. Ese é o seu pecado e a penitencia é tan dura que os infernos que nos contan dende os púlpitos son paraísos de turistas privilexiados.

Aquí estou agora. Así cheguei. A este cacho de mundo enfermo e inxusto. Aquí aprendín a salvar vidas mentres salvaba a miña propia. Aprendín a ver a morte en directo, impotente, desesperado.

Escoito berros, escoito palabras agradecidas. Son o misioneiro laico traído polo mono que case todos esquecemos. Xa dixen que non son valente. Isto só é morrer doutro xeito.

Ás veces volve a suor. Sobre todo cando alguén me di que son solidario. Porque entón a cabeza cansa barrena sobre o egoísmo e a ganancia persoal, e na suposta balanza eu gaño moito, moito máis do que poida dar. ¿Solidario? Non. Outro xeito de morrer, pouco a pouco, rodeado dos que nada teñen, descoñecedores de efectos especiais e ouhs en salas con asentos numerados, descoñecedores de comidas quentes restaurantes con varios garfos, hoteis con estrelas douradas balnearios con iacusis e lagoas aromáticas antiestrés, descoñecedores da fodida civilización que tanto nos dá que nolo quita todo, todo, todo o que poderiamos ter sido: seres humanos.

Seco a fronte do neno desnutrido, con febre, seco a miña tamén, deserto desesperanzado a pesar de todo. Outro xeito de morrer.

¿Pode cambiar o mundo? Non sei, o meu cambiou. Hoxe estoupou outra mina mentres levaba ao neno osudo ao campamento do imposible, os seus anacos son outra imaxe de rabia na retina, a miña perna alí tirada é só unha ferida. Unha pequena perda entre tanta loucura.

Gústame a pata de pao. Gústame ser pirata loitador dos que nada piden, nada teñen, lémbranme ao meu amado mono. Lémbrame todo isto que a vida está chea de beleza e verdade, xustamente cando nada tes, nada pides.

Pero doe. Doe subxectiva e imprecisamente. Podería dicir: "doe moito", pero quen son eu, aquí, precisamente aquí, para ter a desvergonza de pronunciar tal frase. Así que calo, no interior dun círculo feito por risos sinceros de nenas e nenos, nais e pais que presinten a morte próxima, en cada curruncho, a cada segundo que pasa, pero sorrín amables ao seu egoísta patapao que os ama. Porque amo. Amo e agardo que este amor que me cambiou, que me salvou a vida chegue algún día aos despachos aos bancos aos papas aiatolas gurús relixiosos aos militares alta gradación enlouquecidos aos impasibles todos cada un ao seu que fixeron fixemos onte hoxe mañá este monstro inxusto e aldraxante. Mundo. Submundo. A besta humana devora sen conciencia. Psicópatas de salón, psicópatas tantas e tantos na acción e omisión. Oxalá atopedes un mono, milleiros de monos que vos abran os ollos, a mente, o que quede. Morremos traendo morte. Calamos e os berros de fame entran polas ventás. Xordos, mudos, cegos, deixamos pasar os días, ata o derradeiro, e nada cambia porque así son as cousas e isto é o que hai.

Súo, egoísta amante. Hoxe perdín un ollo pola metralla. Cada día son máis pirata. Felicidade absurda. Penso, se queredes inocentemente, que estou do lado dos bos. A verdade é que nin tempo teñen para seren malos. Malos de maldade fonda.

Arrasaron o campamento. Nada, non queda nada. Imos por un deserto de morte, todos xuntos, todos víctimas en busca dun refuxio que tamén será inseguro. Con auga. Auga para as nosas bocas secas.

Vin aqueles ollos, e atopei a maldade sensentido. Vin aqueles ollos e souben que todo rematara. Non haberá máis auga nas nosa bocas. Quedarán pechadas. Pechadas. Pensei no meu mono, pensei en apertar aos cativos que choraban, pensei na parva benaventuranza dos perseguidos,e pensei que sería fermoso un reino dos ceos para esta pobre xente, pensei mentres nos furaban ta ta ta ta a todos que era duro non poder crer nin tan sequera no ser humano, no becho, pensei que isto era morrer, a opción elixida, morrer doutro xeito, e á fin morrendo chorei chorei e chorei e non sentía dor física, só tristura, estoupido interno de verdade agardada, de estúpido adeus.

Sei que antes de morrer sorrín coma un pailán. Antes de morrer seco, entre brumas soñei cun mono acuático e un mundo xusto con xentes de miradas francas e palabras verdadeiras e pan e auga e calor compartida. Sorrín porque era a típica imaxe utópica, ilusión parva dun moribundo egoísta pirata.

Por favor, dádelle pan a un pato perdido. Hai tantos.

E a maldade e a loucura inhumana reinou unha vez máis. E un helicóptero da ONU sobrevoou a zona e non olla máis que unha morea de cadáveres esparexidos polo chan, nin rastro da guerrilla. ¿Chaman ao cuartel xeral? Non. Non vaia ser. Non paga a pena arriscar a vida por unha morea máis de famentos cadáveres. Eles teñen familia e unha vida por vivir. Son sensatos. Son humanos. Son coma nós. Son dos nosos. Da nosa especie. A especie elixida. Só falta saber o final da frase. Elixida ¿para que?

E a lei dos impasibles e dos chamados cordos triunfou unha vez máis. Por maioría democrática. Democrática e legal, como deus manda, perdón, como os que mandan mandan.

¿Tedes mono?

Manuel Seixas.

Ilustración: Andrés Meixide