Relatos para Novo do Trinque

            ["Novo do Trinque" é un libro conxunto de relatos, promovido polo Consello comarcal do BNG de Santiago de Compostela, coordenado por Xosé Manuel Maceira e Manuel Portas, e editado na primavera do 97. Este libro estivo (está?) á venda nas librerías. Se non o atopades, supoño que vos poden informar de cómo conseguilo no BNG (Sede comarcal Santiago).

 

            O obxectivo do libro era celebrar a inauguración da nova sede comarcal do BNG. Aparece un moi intenso e coherente prólogo de Xosé M. Beiras, do que saliento algo que comparto plenamente: "Porque o reto e o labor cos que nos defrontamos non é o proprio dunha calquer forza política, é o dun pobo enteiro: excede as nosas forzas", e tamén un limiar dos coordenadores antes citados. Para min foi un pracer colaborar non só coa iniciativa, senón aparecer xunto a autores e autoras de gran prestixio e @s que admiro fondamente. Velaquí a miña aportación.]

 

SEDE DE XUSTIZA

 

O único malo que fixo Bieito na súa vida é ser albanel.

O único malo que fixo Carmucha na súa vida é ser muller.

O único malo que fixo Xurxo na súa vida é estar no paro.

 

Bieito ten 55 anos, máis de trinta leva metido a facer "chapuzas", chafalladas cos de "Tano Hormigón". O seu bandullo medra cada día, pero non é por moito comer, é porque coma é un rebolo e sofre moito dos gases. Flatulencias. A súa muller, Carmucha, di que son peidos que cheiran a morto, ¡meu deus, Bieito, controla un pouco o ventre!, pero el non pode polo "stress", que tamén é moi nervioso e iso... xa se sabe.

 Carmucha ten 53 anos, máis de trinta leva metida a facer de todo na casa, remendar calzóns e calcetíns, limpar aquí e alá e acolá fregar louza preparar potaxes que non lle senten mal ao seu home e ao tempo que críen ben ao seu fillo aturar neuras de homes facer camas desfacer camas. O seu bandullo mingua cada día, pero non é por non comer nada, come o que precisa para non ter fame, é porque non para de troulear de aquí para alá e ademais o seu corpo sempre foi lanzal, que fermosura de muller cando casou, algunhas veciñas din agora osuda ou cadavérica, esaxeran, ela é tipo fino porque a vida é como é e iso... xa se sabe.

Xurxo ten 31 anos, máis de dez leva metido a facer de parado, oficialmente no paro, e dálle selar a cartilla e se un se pasa un día da data prevista xa o malparido oficinista pon cara de que a cagaches e ¿que me vai facer?, ¿meter no cárcere?, ¿non teño xa bastante desgracia?, sele aí ande e déixeme marchar. O seu bandullo nunca existiu coma tal, é forte, musculoso, sempre se afanou nas leiras nos terreos doutros que o chamaban de cando en vez para levantar as patacas, recoller millo, colleitas e tal, algunha vendima nunha casa forte con moito moito viño, pero non sacaba un pataco, ben, algo sacaba para aguantar unha semana sen sentir a humillación do inútil, que non serviu para estudiar, que non serve para nada, non atopa emprego nin digno nin indigno para se defender na vida, a sorte que ten que os seus pais que non é culpa túa filliño, os seus pais tan comprensivos, el todo músculo, ás veces váiselle a forza cando está de mala hostia e aperta demasiado o vaso que tan ben limpou a súa querida nai, e ¡meu deus, Xurxo, controla un pouco o que fas!, pero el non pode pola impotencia, que é moi salvaxe e corroe moito a impotencia e iso... xa se sabe.

Os tres viven nunha casa en Figueiras, preto de Santiago. Preto segundo se mire, porque se perden o último autobús, andando é unha tirada que non vexas. Viven exactamente en Correxíns, unha corredoira empinada que se enche de lama en inverno e ata en verán se caen dúas pingas inesperadas.

A súa casiña. Unha vella casa de pedra que era propiedade dun austríaco que viña pasar alí as vacacións no verán e toda a xente o quería moito porque baixaba ata o bar onde se reunían a xogar á chave e o austríaco tiña un dominio que nin os máis vellos lembraban, dicía o señor Manolo, que xa contaba 87, que tiña o estilo de Pucho Amoedo, gran xogador de chave nos anos trinta, en todo caso, o señor Manolo chocheaba, pero que máis ten, todos o respectaban aínda que lle roubaran o tabaco de liar en canto se despistaba, que era sempre.

A súa casiña. Cando ían casar, Bieito e Carmucha estaban agoniados, onde nos imos meter, meu home, se case non temos para comer e as súas familias non vían ben o casamento, ese panzudo é un morto de fame, esa mirrada é unha morta de fame, e na voda se é que aquilo foi unha voda non houbo invitados, e nisto que buscando buscando, o austríaco que é unha gran persoa e podedes vivir nela tranquilamente todo o ano e unha habitación para min no verán, e xa está, dito isto ao seu xeito que tardabas un tempo en entender o que dicía, e non faltaban as risas polas estrañas palabras que empregaba, é unha gran persoa, era unha gran persoa. De cando en vez, dábanlle algúns cartiños que ían xuntando, que el ben que os precisaba, como un alugamento simbólico, para ter a conciencia máis tranquila, que el non os pedía e ben que os precisaba, e día tras día noite tras noite apañaban o desastriño que era aquela casa, entraba aire e chuvia por todos os currunchos, pero pouco a pouco a madeira e logo a silicona facían milagres e aquilo xa era habitable. Despois chegou Xurxo. Fermoso. Ledicia. E despois o Diane 6 azul. Fermoso. Ledicia. "Tano Hormigón", unha nómina, comida quente, bos tempos. E xa tiña dez anos o rapaz e pensaron que aquela casa que tanto querían, na que tanto traballaran  e tantas cousas boas e malas pasaran, aquela casa tiña que ser para eles, deles, súa. E o austríaco andaba mal, moi mal, cada vez peor de cartos, e resulta que era moi boa persoa, pero dous millóns ou nada, tiña que volver e quedar no seu país, necesidade de cartos, e no banco atendeunos primeiro un señorito moi elegante, que pensaron que era o xefe, pero non, o xefe é este home groso e si semella que o bandullo é de bo beber e comer, aínda que Carmucha está preparada para calquera flatulencia, e saen con sorte, porque di o groso que gusta da iniciativa, do traballo, da xente con aspiracións, saen coa moita sorte dun crédito de 500.000 pts. a un interese razoable se conseguen a escritura da casa, saen coa moita sorte de logo ter unha hipoteca en cómodos prazos en quince anos todo estará pagado, xa teñen todo arranxado.

E o austríaco marchou para onde estaban os seus co medio millón e a promesa de recibir o resto, nunca dubidaría da súa palabra, era unha moi boa persoa, pero que caro é o notario, ¡meu deus, controle un pouco cos ceros da conta!, e Bieito pide adianto de dúas nóminas, porque tanto gasto, e o propio don Salustiano, que xa ten aquel o nome, por iso o de Tano, que está ben, pero a ver onde se mete Bieito, quen moito abarca..., e volveron ao banco todos cheíños de satisfacción coa escritura, que xa eran propietarios, case, porque non entendían moito de números, pero o groso de bo beber bo comer tamén semellaba satisfeito mentres as sinaturas caían como rochas pesadas naquelas follas cheas de letras pequerrechas que non había por que ler e ceros moi redondos como os do notario, pero máis, máis ceros e máis cifras do demo, cada seis meses un pago e un interese que aumenta proporcionalmente co nivel de vida, nivel de vida, que gracioso para Bieito que sabe tanto de niveis, bo albanel, masa, tixolo, tira para arriba do andamio, e non se preocupen, dicía o groso, pero unha pantasma fría pasou polas costas de Carmucha e de Bieito e o vento zoou só para eles no exterior daquela casa dos cartos inexistentes.

E os seis meses pasaban cada vez máis e máis rápido e o tempo de xuntar os cartos semellaba diminuír cada vez máis e máis de présa. Xurxo non axudaba moito, apúntate no paro, a ver se así, e iso fixo. O Diane 6 xa non respondía cando lle mandaban. Calado no medio de Santiago, todas as xentes con vertixe de vida rápida pitando e pitando.

Mais que bonita a súa casiña, se a puidese mirar o querido austríaco, un cancro de ósos e meses berrando para morrer coma un can abandonado, se a puidese mirar agora, coa súa madeiriña tan ben colocada e vernizada e a enorme ventá que el soñara para a cociña e un vía dende alí toda a fermosa paisaxe, as xeadas da mañanciña, o caer da tarde con ese sol vermello que enche os ollos, ata a vella bañeira está coma nova, está ben limpa e non pinga nada nin as billas da auga, querido bo austríaco, nin entra aire, nin chuvia, e temos leña dabondo, querido morto austríaco, pero xa non temos cartos, xa non,  "Tano Hormigón" suspensión de pagos, quebra técnica ou algo así, din, pero don Salustiano ben que bebe e come, ¿sabes?, e fuma puros, xa non temos cartos para pagar a fodida hipoteca e gracias por perdoarnos o que che debiamos antes de morrer, e quérennos quitar a nosa fermosa casa o noso fogar suado amado, ¿sabes?, chámanlle desafiuzamento ou así e nós só temos a nosa casa, bo austríaco, e o Diane 6, escarallado. Ti es unha boa persoa morta, querido austríaco, e nós aquí, agora, todo escarallado.

E aquela mañá, o groso de bo beber bo comer non quixo recibir a Bieito, Carmucha e Xurxo, outro señorito ben posto moi engomado trataba de aquietar os ánimos, pero eles non estaban para garatuxas e o barullo ía medrando berros no banco de cartos que recollen os grosos de bo comer bo beber e van espantar os clientes, así que os empregados de seguridade para que coman beban ben seguros os que teñen que comer beber ben e seguros son chamados e botan con discreción pero con forza á familia molesta. Carmucha protesta, magoadura no brazo, Bieito que tenta suxeitar a Xurxo que de tan alterado pode escachar calquera cousa e logo é peor, e non ves que son uns mandados, é o seu traballo, e esa palabra aínda o altera máis pero seu pai ten razón, mellor é deixalo correr.

E á mañá seguinte, o señor alcalde sempre estaba reunido en reunións importantes e os tres convencendo ao secretario do alcalde no concello da gravidade do seu caso, non ían deixar que unha familia quedara na rúa así, sen nada, sen nada, ¿ou si?, pero o secretario di que eles non poden facer nada, nada, e ao señor alcalde non se lle pode molestar agora, ten moitas cousas importantes que facer, que discutir, que decidir, que nesta vila hai moita xente e moitos problemas, se eu lles contara, e Xurxo perdía a calma e Carmucha adelgazaba por segundos e Bieito botaba peidos deses del, de nerviosismo, e o secretario farto e que peste que volveran mañá e que peste e volveron mañá e pasadomañá e ao outro tamén e nada, nada... nada.

A asociación de veciños de Figueiras escoitou os seus rogos, mañá pódenos pasar a nós, e en xuntanza extraordinaria toman gran decisión, e  velaí a pequena manifestación polas rúas de Santiago e a policía municipal avisada polo secretario e Xurxo que mirou aquel pescozo do home que agarraba ao seu pai e xa non puido máis e ao final a policía nacional apareceu tamén e todo aquilo saíu na prensa.

E algún partido político que protestou enerxicamente e hai que solucionar o problema desta familia e policía métodos brutais, a boas horas, minoría no concello, sempre minoría, e nada, nada, si, algo, multa a Xurxo, insolvente, unha semana no cárcere, que quedou en dúas noites de arresto porque o alcalde e o secretario urxente reunión, este asunto está saíndo de nai, non máis publicidade innecesaria, que o deixen saír ao besta ese canto antes e terra moita terra sobre o asunto. Chamada ao gordo que bebe come ben, todo no seu sitio, pronto máquinas derrubar casa agora propiedade banco pronto fantástico edificio con vistas inmellorables, corredoira transformada en estrada, bo investimento, estupendas comisións para todos, nadal cheo de ledicias na casa de concelleiros banqueiros intermediarios especuladores e outros de arriba alá arriba alá alá onde están os que sempre comen beben beben comen ben.

E Carmucha, Bieito e tamén Xurxo ofrécense ao Apóstolo, agardando o milagre do santo patrón. E danlle grandes apertas, que Xurxo o estrulla de tal xeito que un pensa que lle van saltar as xoias do manto ao sufrido santo. E hoxe hai botafumeiro, misa grande. Todo cheira a celestial. Eles entregados, devotos crentes. E o órgano soa tan inmenso, Carmucha bota unha bágoa de tristura e emoción, Bieito pásalle un pano do peto do pantalón, algo sucio o pano, e ela mira o cachiño de tea e lembra os movementos rítmicos do ferro de pasar e olla os movementos rítmicos do botafumeiro e Xurxo faise o forte mirando á súa nai e imaxínase berrando ao mundo enriba dun xigante foguete botafumeiro espacial e o cura bla bla bla bla e bla bla bla bla mensaxes resabidas e xentío na catedral e eles alí naquel banquiño nun recanto discreto e chega a comuñón e ven ao banqueiro groso e ao secretario do alcalde cun señor que polas fotos da prensa saben que é o señor alcalde e aqueles son concelleiros conselleiros e Xurxo estoupa berra no espacio sen foguete espacial ¡¡fillos puta!! ¡¡fillos puta!! e pai e nai non entenden pero si, si, xa ven o que seu fillo ve, si, si, os tres berran ¡¡fillos puta!! ¡¡fillos puta!! e Bieito peidos de ledicia e Carmucha corpo escultural de modelo anoréxica e Xurxo traballador cualificado da nave Enterprise e os mandados que sempre están neses acontecementos gafas negras é o seu traballo, quérenos sacar como sexa da catedral os seus xefes teñen que comer beber comungar tranquilos e que difícil lles está a ser reducir a estes tres incontrolados e ¡o que faltaba!, o musculoso máis novo que se aferra como unha lapa á pía de auga bendita e o señor e a señoriña que fan o mesmo, e Xurxo alí agarrado á pía comeza a introducir na boca a bendita auga e cando ten as fazulas cheas cospe o líquido purificador ata onde a súa forza llo permite pero só molla pobres xentes non aos que pretende aos que sempre comen beben ben ben que menean a cabeza alá ao fondo simulando compaixón e Carmucha e Bieito solidarios co seu fillo fan o mesmo e o xentío presente na cerimonia sacra bañado en escumallos auga bendita e á fin bótanos polas escaleiras da catedral a rolos e os tres están no medio do Obradoiro tirados no chan e chove chove chove e abren as bocas e beben e beben e beben beben beben e a policía que sempre está alí onde debe lévaos detidos e a policía que son uns mandados é o seu traballo, tenta pechar as tres bocas teimudas pero non hai maneira, non hai maneira.    

(Os personaxes deste relato son todos digamos que ficticios. Calquera parecido coa realidade é pura coincidencia.)