Artigos "Case estou contento"

 [Durante os meses de xaneiro e febreiro de 2000, "La Voz de Galicia" deume a oportunidade de colaborar na sección "Los domingos de la Voz", cunha columna semanal. Esa columna aparecía nunha páxina que tiña o privilexio de compartir "a medias" con Antón Reixa. El tiña media páxina e a idea era que a súa columna ofrecese unha visión persoal do que acontecera no mundo durante a semana: "Mundo, hai que ter mundo"; e na outra media páxina a miña misión era dar tamén unha visión persoal sobre algo que acontecera durante a semana, pero dende a perspectiva de Galicia. Do curruncho, como lle chamei moitas veces na columna, que apareceu co encabezamento "Case estou contento".]

 

peaxes

            "Hoxe pode ser un gran día", soa a canción levanta ánimos na radio do teu coche. Outro programa de lembranzas de éxitos que xa foron. Porque teiman e teiman que todo foi xa: século, milenio... Qué fastío. Ti ías soportando o común arrefriado-gripallada coa única pretensión de chegar o máis enteiro posible a esa cidade onde agardan labirínticos papelorios na oficina central do banco, porque na sucursal da túa vila esta vez non foron quen de arranxalos. ¡Gran día, si, ho! Pero vaste deixando levar pola musiquiña e a letriña positiva e xa estás na fase ¡veña que ti podes!, ¡vamos, vamos, vamos! e ¡tira para adiante! E si, tiras para adiante con ánimos renovados e as reviradas responsabilidades semellan liñas rectas a toda velocidade pola autoestrada. E, de súpeto... a peaxe.

            Entón o efecto estimulante da canción esvaécese veloz. Alí estás apampado agardando detrás doutro ser no seu coche co seu gran día ao lombo. As peaxes. ¿Baixarán os prezos? ¿Acabarán eliminándoas?

            Ti pagas. Coma sempre. Pero xa nada é igual. Porque mentres marchas implacable cara o destino dos inútiles papelorios decátaste unha vez máis do parvo que es. Nin gran día nin diaños. As peaxes amosan a estupidez da nosa vida de galegos e, por extensión, de terrícolas. Montamos un enorme enredo onde cada paso que damos, cada movemento leva implícito unha peaxe. Poida que consigamos non pagar un día nas autoestradas (berremos de ledicia), pero é que iso debería ter sido o lóxico dende o principio. Poida que non teñamos que pagar un día polo cacho de terra ou cemento onde repousemos, pero é que iso debería ter sido o lóxico dende o principio. Poida que non teñamos que pagar un día por un empaste, pero é que iso debería ter sido o lóxico dende o principio. Poida que..., poida que fallen a lóxica e o principio. Cuestión de principios. Hai tempo que o terrícola-peaxe habita neste mundo. O terrícola que paga por todo e precisa que lle paguen para non morrer de fame. O terrícola parvo, ou peor aínda, aparvado.

            Na radio soa agora aquel éxito dos "Godfathers" ("Os padriños"): "Birth, school, work, death" ("Nacer, escola, traballo, morte") e vas barrenando cántas peaxes pagamos por cada unha desas cousas que o cantante vai berrando. E son tantas, que sospeitas que ao mellor só esas catro cousas existen na meirande parte dos terrícolas-peaxe. Scholl  e work din que nos fan un país desenvolvido. Ti, no coche, só imaxinas un abafante hipermercado.

            Dubidas: ¿deberiamos voltar a unha especie de paleolítico do libre troco, sen peaxes ofensivas, sen vergoñentos aldraxes do mercado? Vas chegar tarde á oficina do banco. A hipoteca do pisiño hai que renegociala como sexa e na nómina de Outubro faltan os atrasos. Saes pitando do coche, entras suando no banco. Mentres agardas nunha das filas pagando a peaxe do tempo vas afastando as dúbidas paleolíticas da túa mente. Arranxas con seguridade o dos atrasos. Convicción profunda: ninguén come coas dúbidas.  Entras agora no despachiño da directora da sucursal. Unha maldita ladroa falangueira. Pagas a peaxe do teu mellor sorriso hipócrita igual que pagarás á volta a peaxe na autoestrada. Galego. Terrícola. Parvo, ou peor aínda, aparvado.

                                                                                                          (16/1/00)

                                                                      

droga: operación hipócrita

            A verdade é que son moi orixinais co dos nomes para este tipo de operacións anti-droga. Non é que "Operación Nécora" resultara un alarde de inventiva, pero leo esta semana os primeiros resultados da "Operación Manzana" que remiten a anteriores feitos da "Operación Mariposa". ¡Morfina bendita!, ¿bolboretas sobrevoando froitos con vermes asexantes, sobrevoando saborosos mariscos arrepentidos? Semella que "Alicia no país das marabillas" terá unha nova e non menos surrealista continuación.

            Pero claro, se eu fose un tipo contento, aquí quedaría o meu sorriso e a disimular que o tema é fodido. Pero son un case. Un case é un mundo. Un mundo tan enorme e falso como o do negocio da droga, os inocentes e culpables, bos e malos, ricos con pazos e pobres mortos e soterrados ou mortos en vida polas rúas.

            Para min que toda a operación subxacente a este tópico pero real labirinto das drogas ilegais debería ser chamado dunha vez polo seu nome: "Operación Hipócrita".

            Hipócrita é non dicir que se hai droga é porque hai mercado. E o mercado son persoas con caras e con vidas. Amigos que morreron, xeracións perdidas pola ignorancia ou polo que os hipócritas chaman "vicio". Galicia ten milleiros de Alicias nos camposantos, drogadas Alicias, Alicias sobredose, Alicias case anónimas. Aquí aínda non temos Maradonas.

            Hipócrita é non dicir que o problema non se soluciona atopando ou non dunha vez a Oubiña, ou facendo que se podreza dunha vez Esther Lago. Hipócrita é non dicilo, porque en Galicia hai cen Oubiñas agardando vez e outras tantas Estheres sen escrúpulos.

            Hipócrita é, por tanto, pensar que todo isto é un asunto de individuos malos moi malos de morrer e individuos inocentes coa vontade aniquilada fronte á súa derradeira dose.

            O maniqueísmo está moi ben para as vellas películas de indios e vaqueiros. Aquí todos coñecemos demasiada mestizaxe de víctimas e verdugos como para pensar que a maldade é pura e está sempre da outra parte.

            ¿Queres dicir que os narcos galegos non teñen culpa ningunha? ¿Pensas, tal vez, que deben andar polas nosas rúas coa cabeza alta coma novos ricos limpos de culpa? ¡Non, por favor! ¡Non! O que quero é que non quedemos unha vez máis na fácil e enganosa superficie. Se queremos xulgar, xulguemos. Xulguemos á banca galega e á de fóra, aos empresarios e ás empresas sospeitosas, ao sector servicios e ás discotecas, á xustiza que só sabe da norma, non da vida. Xulguémonos a nós, por omisión de axuda, por impotentes, por covardes, por cómplices na construcción dun mundo envelenado. Xúlguese a este parvo mensaxeiro pola hipocrisía de escribir en casa quente e crer que as palabras algo valen para os eternamente fríos.

            Sempre houbo e haberá droga en Galicia. ¿Sempre haberá hipocrisía?

                                                                                              (23/1/00)

 

            CURRUNCHO

           

Había unha vez un curruncho que, o pobre, xa non sabía qué pensar, qué crer. ¿Soño? ¿Realidade? Mergullábase na dúbida continua, na proximidade da esquizofrenia.

Porque durante aqueles estraños anos ao curruncho chegaban sempre estrañas e contradictorias voces. Ás veces murmurios, ás veces berros, pero sempre, sempre contradictorios.

Un día abría os seus ollos e atopábase con misivas de afastadas terras. Terras grandes e imperiais que lle insinuaban que el nada era, nada, senón un esquecido curruncho. Tristes cartas aquelas nas que os resabidos territorios falaban das súas bananas azuis, máxicas estradas polas que cruzaría a industria, a comunicación, o progreso florecente. E ao pobre curruncho non lle daban nin unha migalla de banana. Nada. "Curruncho, ti xa tes dabondo cos magostos", vociferaban algúns trasgos cínicos.

Outro día abría os seus olliños e lía mensaxes entregadas en man. Estaban redactadas polos veciños próximos e tiñan a complicidade de algúns magos do propio curruncho. Ledas novas as das mensaxes. O curruncho deixaría de ser un curruncho esquecido, agora ía ser un novo país. Un país que gozaría dos feitizos das bananas e das apócemas nutricionais e competitivas que fixeran falta.

O curruncho está tan confuso. A el non lle importa ir de curruncho polo mundo, o que lle molesta é que pensen que curruncho ten que ser sinónimo de pailán que todo o traga. Un día toca tragar esquecemento, outro fermosos fogos de artificio, segundo cadre, segundo lles pete.

Así que o noso triste curruncho cabreouse. E agarrou con forza un dos seus tesouros: un enorme azul salgado. ¡Serei un curruncho, pero teño as portas abertas ao inmenso océano!

Efectivamente, o noso zarandeado curruncho semellaba ter a chave de ricos camiños polo territorio líquido. Riquezas por compartir e descubrir. Autoestrada potente cara ao intercambio máis alá do espacio bananeiro.

            E chegou entón unha negra sombra. A negra sombra de sempre. A que falaba claro, clariño. "Curruncho, por unha vez deberías ser ti o dono da chave e máis da porta".

            O curruncho agachou a cabeza, afundiuse na súa propia maldición. Alén do esquecemento, alén dos fogos de artificio, estaba a saída do labirinto. Ser un curruncho con chave de seu, non de prestado. Ser un curruncho que envíe cartas e mensaxes pola súa man escritas. Un curruncho que, á fin, crea que na fin da terra, no cu do mundo é posible a milagre de ser o epicentro do gran tremor, o tremor da confianza no propio destino.

            Conta a historia que un día venturoso o curruncho refregou os ollos, espertou dun longo soño, esqueceu as trapalladas dos ignorantes, imbéciles e escuros e respirou fondo cantándolle libre aos bos e xenerosos.

                                                                                              (30/1/00)

 

SAÚDE

            E amor e un pouquiño de diñeiro. Triángulo máxico. A ausencia dun dos seus tres lados produce serios efectos secundarios. E non digamos se perdemos o triángulo enteiro. ¿Quen non perdeu o lado da saúde? ¿E entón? Entón quedamos en mans dunha especie de seres superiores, de estremado poder físico e moral: Os médicos.

            Ás veces, estes seres diante dos que estamos indefensos, desarmados, espidos de corpo e alma, xúntanse en grupos, rodéanse de medios e aparellos e aparecen clínicas, hospitais e por riba de todo iso ¿que?, pois o de sempre, a todopoderosa burocracia: Administración, Sergas, como se chame.

            O caso que me levou ao meu estado semanal de case contento non é, digamos, dramático. Hainos moito peores. Pero é un máis. ¡E xa son tantos! A muller de Ourense que se pechou no Sergas para que lle curaran dunha vez o brazo roto. Un ano a voltas co asunto levaba. Non sei quén terá xuridicamente a razón. Pero para chegar a onde vou non necesito regulamento legal, nin razón de avogados.

            Que quede gravado en letras de ouro: hai bos, marabillosos médicos. Galicia está chea deles. Seino ben, por desgraciada experiencia. Médicos-persoa, médicos-atentos, próximos que dan confianza. Sabedoría, quentura e apoio, atención aos enfermos, ás xentes que desfilan diante deles coas súas miserias e os seus medos. A vida, a morte, a dor, o alivio. ¡Por favor, isto é moi serio!

            Que quede gravado en letras de noxo: hai infames sen dignidade, xa non para que a palabra médico lles veña grande, senón para non merecer ser chamados homes ou mulleres. Son eses que son quen de dicir ante unha dor teimuda: "iso non vén no meu libro", e a outra cousa. Eses que receitan sen tocar ao paciente, non se vaian infectar co contacto humano. Eses que seguen ao pé da letra a brutal afirmación que aparecía neste xornal en boca do Sergas: "A Administración non fala, senón que escribe".

            Brutal e tan real como a vida e a enfermidade. Glorificación da burocracia e o número frío como sucedáneo da vida. Papeis, "cartilla", volante, número 13 para receitas, 27 para consulta, infinito para a espera.

            Que quede gravado en letras de día tras día: hai moitos atrancos para que os profesionais da medicina fagan o seu traballo con eficacia. Tamén os hai para os do ensino, da construcción, da mar... Non me chega como escusa. Non pedimos milagres. Eu, a lo menos, non os pido. Pido respecto e coñecementos. Humanismo e tecnoloxía da man. Pido, cando menos, boa intención, boa atención.

            Difícil profesión a de médico. Dura, fermosa, complexa, impagable. Gloria aos que neste curruncho así a entenden e a practican con corazón e cerebro. Desprezo para os cobrepapeis enfastiados que xogan coas nosas vidas co mesmo interese co que cobren un aburrido encrucillado. Sen falar, por suposto.

                                                                                              (6/2/00)

 

                                                           LÍDERES

 

            O Dépor de primeiro despois da súa "resurrección". O Celta apegado coma unha lapa á rocha da cuarta praza que lle dá acceso á Champions League. Liderato e éxito. Pero as linguas revoltosas, que a golpe de talonario, que case sen galegos (Fran e punto), que son triunfos alleos ao noso.

            Tranquilos. Nestes tempos de pureza de raza e fantásticas relacións cos inmigrantes, estranxeiros, de fóra, mouros e cristiáns, nestes marabillosos tempos os súper-galegos podemos estar tranquilos. Somos líderes, estamos no cumio das clasificacións que importan. Venceremos.

            ¿Queredes datos empíricos? Ben, lembrarei algúns dos que esta semana foron saíndo nestas páxinas, aportados pola Facultade de Socioloxía de A Coruña.

            Líderes: Os xubilados galegos por cobrar as pensións máis baixas do Estado (Aplausos afervoados); o conxunto da galeguidade por ser quen máis morre en accidentes de tráfico e doenzas do corazón (Aplausos).

            Medalla de bronce: Somos os terceiros en taxas de suicidio (Aplausiños).

            Xogamos Champions League: Loitamos polo cuarto posto en canto á esperanza de vida máis baixa do Estado (Aplausiños e murmurios de hai que apertar).

            Non sei, os datos xa se sabe, hai datos para todo. Pero non me negaredes que estes son datos da terriña. ¡Coidadiño, amigo! Que o señor Pepe, o de Rianxo, o velliño ese que cobra unha miseria, ese, si, ese é rianxeiro de toda a vida, ¡que non é Naybet, o marroquí do Dépor! ¿E que me dis de Loliña, a rapaciña que se esnafrou preto de Chantada polo xeo de sempre na estrada? Nacera en Lalín. ¡Non en Sudáfrica como o McCarty ese do Celta! ¿E Don Xaime? Si, ho, aquel de bigote que se aforcou cunha corda en Viana do Bolo. Liñaxe ben boa e ben galega. Case un devanceiro, se me apuras. ¡Non un arxentino como o Turu Flores ou un israelí como o Revivo!

            Liderato e éxito. Nosos. Do noso sangue. E a calar as linguas que pensaban que nós só no fútbol e gracias aos de fóra. ¡Che! E ademais aquí somos xente de ben, ¿eh? Que os futbolistas de éxito non teñen queixa. Que o de mouros, negratas, sudacas ou xudeus queda para os outros. Para os perdedores.

            Supoño que todo isto fará que esteades case tan contentos coma min e que poidades durmir ben panchos coa convicción profunda de que o noso pobo galego pinta e pinta moito neste Estado e neste mundo de cor, fantasía Walt Disney, no que todos somos diferentes mentres non se demostre o contrario, aínda que a besta da xenofobia e a victoria sexa en moitos perigosamente semellante. Neste mundo no que o importante é gañar e ao diaño quén participou ou deixou de participar polo camiño. E nós, gañamos, ¡que diaños!, gañamos en moitas competicións que só traen ruína. ¿Pero gañamos, non? Pois xa está. A gozar da victoria e do liderato mentres dure. ¿Gañamos?

                                                                                              (13/2/00)