Outros artigos en "La Voz de Galicia”

[Este artigo foi tamén para o suplemento "Los Domingos de la Voz”, que estaba dedicado aos problemas mentais, de feito, o título de portada do suplemento era: "Prisioneros de la mente”. Foi un dos artigos máis agradecidos, xa que moita xente contactou comigo para felicitarme, ou para dicir que compartían, e sufrían, en ocasións, o que eu contaba.]

REFLEXIÓNS DENDE A FRONTEIRA

            Chamáronme unha vez da "Asociación Galega de Saúde Mental” para dar unha conferencia nunhas xornadas. Tiña a súa lóxica. As miñas novelas e relatos xiran en moitas ocasións arredor de personaxes desequilibrados, e eu mesmo afirmara que "A velocidade do frío” me servira de algún xeito como terapia fronte ao meu mal. Cousa que (aínda non sei por que) alporizou a algúns "normais” críticos-escritores.

            Titulei a conferencia "Pisando vidros e diamantes na fronteira”. Foi unha moi especial experiencia para min aquilo: ¡falar diante de potenciais psicólogos e psiquiatras da miña mente sobre os límites da loucura e a creación!

            A tese que argumentaba e argumento é que eu, coma tantas e tantos, son un ser da fronteira. Da fronteira entre a vida que se goza ou se atura máis ou menos dignamente e o inferno da dor mental, a dor máis insufrible de todas.

            Sempre sufrín dos nervios. Mala xenética, malos costumes, mala sorte... Ese "mal da melancolía” do que falan con aire mistérico e novelesco algúns, non era para min máis que unhas pastillas brancas e azuis xa de moi neno, porque choraba todas as noites. ¿Por que choraba? Porque marcharan os meus primos despois do verán e a casa estaba baleira e eu estaba só, perdón, importantísima precisión, ¡sentíame só!

            Nunca fun nin son un depresivo clásico ou típico de manual (se os hai), máis ben a miña eterna enfermidade é unha mestura do estraño e fodido stress máis unha sensibilidade ou conciencia ou Pepito Grillo esaxerados. Pero cando esa bomba de reloxería estoupa, un cae na perda da identidade, na angustia, na ansiedade, nas crises de pánico e se o sufrimento perdura e a medicación non funciona, entón, de regalo, atópaste cun cadro depresivo.

            Depresión. Fatiga mortal. Desgana. Tristura alá no fondo. Demasiados seres queridos están a pasar agora por iso. Para eles nada ten sentido. Nada paga á pena. ¿Erguerse? Para qué. Os bicos xa non saben a bicos. Nin os corpos. Os días son negros e longos. Non hai poesía para a alma, nin literatura-terapia, nin diversión no cine, nin sequera palabras. Hai bloqueo e desacougo. E sabes que precisas axuda pero ás veces non sabes nin cómo nin a quén debes pedirlla ou nin tan sequera podes nin queres. Es un ser molesto, unha carga, un coñazo. Pero, e aquí vén o máis incrible (sobre todo para quen vive na negrura): podemos saír. Doe, semella que non dá pasado, que todo é inútil, pero con vontade, bos profesionais, tempo e por qué non dicilo, sorte, é posible o "milagre”.

            Unha última insistencia: na auténtica depresión, no auténtico "mal do aire”, na auténtica enfermidade mental, sexa a que sexa, non hai nada máxico, nin poses de malditismo divino, nin creatividade tortuosa. Só hai algo "bo”: se saes, poderás ter o terrible privilexio de entender mellor eses ollos sen vida, ese baleiro temido; se saes medrarás por dentro, estarás curtida ou curtido, sentirás a fortaleza de quen ten pasado polo lume devorador e a morte en vida, mais, por desgracia, saberás que nunca estarás vacinado. Non hai vacinas para isto, só traballo para que os días pasen en paz ou en difícil equilibrio. Esa aparente simpleza cotiá é a nosa bendición, a nosa victoria.

                                                                                              (21/11/99)

 

            [Estoutro saíu no suplemento "Culturas”, con portada que levaba por título "Literatura Light”. Era debido á proliferación de presentadores de TV, políticos e "famosillos” no mundo da literatura. Había dúas columnas, unha en contra, do benquerido Manuel Bragado (comparto plenamente o que di nela) e a miña, que, colocaron en "A favor”. Quen a lea detidamente verá que non é esa a intención real do meu pequeno artigo. Ao mellor non empreguei todo o ben que eu quería a ironía. Pero ben, nese caso sería defecto do "animal”. Constato un feito. Como tantos "alucinantes” deste mundo. E hainos, ben o sabedes, arrepiantes de verdade.]

           

 

                                   LITERATURA "LIGHT”

            Literatura light. Como a cola, os iogures, os cigarros, as carnes de pavo... o pensamento.

Ten que haber de todo. Esa é unha máxima asumida. Agora ben, ¿por que a meirande parte do todo que chega ao gran público, ao mundo compulsivamente consumista ten que ser tan light, tan baleiro, tan uniforme?

            Libros de receitas milagreiras, novelas de telepredicadores do dogma da vida frívola ou de politiqueiros baratos metidos a maquiavelos de segunda man. Músicas chimpún tararí. ¡Eu vivo entre vós! ¡Tamén preciso ser light de cando en vez! Desconectar é sa, necesario, natural.

            Pero, de tanto desconectar, estamos a perder a sensibilidade, a fondura, o sentido lúdico e fermoso da emoción que fai encher o corazón e a medula toda. ¿E que mellor entón que ofertarnos literatura, televisión, cine, música, debates bla bla bla só para entreter?

            A literatura, música, etc. de consumo, que entra por aquí e alehop sae por alá e a outra cousa e non me rompas a cabeza, (cen mil exemplares vendidos nunha semana entre anuncio e anuncio de lixo imprescindible), é só un síntoma máis. Un síntoma da enfermidade de fondo que todo o devora. Enfermidade que comeza nun traballo estupefaciente que esixe unha falsa diversión eufórica. Que segue na mirada impasible e cansa ante un mundo enfermo que se nos vai das mans e que nós non imos cambiar porque para iso caemos do lado dos ilusos vencedores e temos présa. Que se perpetua na patoloxía do medo a pensar con sentido crítico, do pavor a mergullarse nas vísceras, bágoas ou risos pletóricos dunha boa obra, na incapacidade para enfrontarnos ante a reflexión rigorosa ou a creación ardua. Para nós, rabaño light da fin de século, todo isto son monstros molestos.

Ollo: gústame o fútbol, vexo a tele (incluído Gran Hermano, faltaría máis), prefiro un futbolín e cervexa cos amigos a unha conferencia de pedante aburrida académica "cultura”; "cultura” tan afastada da vida e do verdadeiramente humano que por rexeitamento só remata reforzando aos seus sucedáneos superficiais.

Mais a fuxida polo camiño da simpleza eterna non lle chega á sola dos zapatos a unha páxina de literatura febril e chea de éxtase ou a unha sublime melodía que a un pequerrecho dubitativo coma min lle fan ter a esperanza de que algún día mutarán as neuronas dos hipermercados. Mentres tanto, xa se sabe: ten que haber de todo, como en botica. A de Txumari, a ser posible.

                                                                                              (6/6/00)